بررسی ساختار فضایی مسکن کوچ‌نشینان با قابلیت حمل و سازگاری با محیط (مطالعه موردی: عشایر طایفه بریوانلو در خراسان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه تربت حیدریه

2 دانشگاه تربت حیدریه

10.22034/jsnap.2023.167724

چکیده

مقدمه: عشایر بیش از 7/1 درصد از جمعیت مردم ایران را تشکیل می‌دهند، که سهم زیادی از تولید گوشت و پروتئین کل کشور را دارا می‌باشند اما جمعیت این جامعه به دلیل عدم دسترسی به امکانات اولیه و نداشتن مسکن مناسب رو به کاهش است. سکونت عشایر در چادر، آنها را در معرض خطراتی همچون آتش‌سوزی و باد و طوفان و.... قرار داده است. هدف پژوهش: هدف این تحقیق بررسی مولفه های موثر در طراحی مسکن خودکفا، سازگار با محیط و با قابلیت حمل برای طایفه عشایر بروانلو در خراسان می‌باشد. این پژوهش در جستجوی پاسخ سوالاتی همچون چه مولفه‌هایی در طراحی مسکن خودکفا با قابلیت حمل و سازگار با دو اقلیم ییلاقی و قشلاقی موثر است؟ و چگونه می توان با توجه به این عوامل به نیاز عشایر این منطقه به مسکن متناسب با نوع سکونت آنها، پاسخ مناسب داد؟

روش شناسی تحقیق: روش تحقیق کتابخانه ای و میدانی است به این صورت که ابتدا به بررسی مفاهیم مسکن قابل حمل، مسکن خودکفا، جامعه عشایری و تعاریف مرتبط با جامعه عشایری پرداخته و ویژگی‌های مسکن و نوع سکونت و چگونگی همسازی با اقلیم محل سکونت آنها را بیان نموده و در گام بعد برای داشتن یک مسکن همساز با اقلیم به بررسی عوامل جوی تاثیرگذار دما و رطوبت پرداخته و نمودارهای بازه تغییرات دما و رطوبت با توجه به موقعیت منطقه ییلاقی و قشلاقی ترسیم و مورد مطالعه قرار گرفت. سپس با بررسی مصالح نوین و هوشمند به ارائه تحلیل و راهکار برای ساخت مسکن مورد نیاز این جامعه پرداخته شد.

قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو این پژوهش عشایر طایفه بریوانلو در خراسان می‌باشد

نتایج: از بررسی نمودارهای دما و رطوبت مناطق ییلاقی و قشلاقی، می‌توان نتیجه گرفت که می‌بایست مسکن عشایر در مجموع تغییرات رطوبت بین 1 تا 100 درصد و در ییلاق دمای بالای صفر درجه تا دمای بالای 40 درجه و در قشلاق دمای زیر صفر درجه از حدود 9/16- درجه تا دمای 33 درجه را تطبیق پذیرد. همچنین برای ساخت مسکن می بایست از مصالحی استفاده نمود که علاوه بر اینکه با این تغییرات آب و هوایی سازگاری داشته باشد، سبک و قابل حمل باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات