واکاوی ظرفیت های مغفول مانده گردشگری عشایری در ناحیه رضوانشهر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه: ترکیب اجتماعی جامعه ایران را سه جمعیت متمایز شهری، روستایی و عشایری تشکیل می­دهد. با توجه به این مهم که ایران با سابقه کهن دارای قومیت­های متفاوت است، در این راستا دارای بستر بسیار مناسبی برای برنامه­ریزی انواع گردشگری است و با توجه به اینکه از معدود کشورهایی است که کوچ همچون گذشته در آن جریان دارد و هنوز عشایر ایران سنت­های خویش را برپا می­دارند، می­تواند محمل مناسبی برای گردشگری عشایری باشد، در این میان قلمرو عشایری با جاذبه­های طبیعی، منابع و پتانسیل­های سنتی، فرهنگی و زیست­محیطی، فرصت بزرگی در توسعه گردشگری عشایری، در ایران به شمار می­رود.
هدف پژوهش: هدف تحقیق حاضر، بررسی و واکاوی ظرفیت­های مغفول گردشگری عشایری ناحیه رضوانشهر می­باشد.
روش­شناسی تحقیق: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش کیفی و کمی می­باشد، و به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تئوری زمینه­ای و مدل­های FBMW, FARAS))، استفاده شد. همچنین جامعه آماری در پژوهش حاضر، شامل خبرگان گردشگری، عشایری و روستایی می­باشند که بر اساس نمونه­گیری هدفمند تعداد (45)، نفر تعیین شدند..
قلمروجغرافیایی پژوهش: شهرستان رضوانشهر، در شمال غربی ایران بین سواحل دریای خزر و رشته کوه­های تالش قرار دارد و از دو بخش جلگه­ای و کوهستانی تشکیل شده است. این شهرستان از شمال به دریای خزر و شهرستان تالش، از غرب به شهرستان خلخال، و از جنوب به شهرستان­های صومعه سرا و ماسال و در نهایت از شرق با شهرستان بندرانزلی مرز مشترک دارد.
یافته­ها و بحث: یافته­ها نشان می­دهد که اقدامات لازم برای توسعه گردشگری عشایر، محصولات و تولیدات منحصر به فرد از سوی عشایر، فرهنگ ملموس و ناملموس عشایر، نیروی متخصص و بومی در بین عشایر برای توسعه گردشگری در رضوانشهر، از دیدگاه متخصصان مورد شناسایی قرار گرفته شد، در نهایت نتایج مدل­های فازی نشان داد، بین مقولات مطرح شده، محصولات و تولیدات منحصر بفرد از سوی عشایر با وزن نهایی 350/0، بیشترین میزان اهمیت را به خود اختصاص داده­اند.
نتایج: شناسایی ظرفیت­های مغفول مانده گردشگری عشایری، بخشی از بازار گردشگری و منبعی برای اشتغال و درآمد است و راهبردی برای حفظ محیط زیست و فرهنگ سنتی عشایر و منبعی مکمل و متنوع­ساز در اقتصاد عشایر و در نتیجه سیاستی برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و اکولوژیکی جوامع عشایری ناحیه رضوانشهر قلمداد می­شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ایمانی طیبی، لیلا. شفیعی، زاهد. رجایی، محمدعلی. 1397. شناسایی ظرفیت­های گردشگری عشایری با استفاده از مدل سوات (مورد مطالعه: عشایر قشقایی). دومین کنفرانس بین­المللی تحولات نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.
 انصاری، وحید. حیدری، قدرت اله. مجاوریان، سید مجتبی. رستگار، شفق. 1398. ثر توسعه گردشگری عشایری بر شاخص­های معیشت پایدار مرتعداران (مطالعه موردی: مناطق عشایری لار، البرز مرکزی). نشریه علمی و پژوهشی مرتع، سال 13. شماره 2. صص294-305. 
بخشی نژاد، محمود. 1399. تبیین ظرفیت­های گردشگری برای توسعه مناطق روستایی استان چهارمحال و بختیاری. فصلنامه علمی و پژوهشی برنامه­ریزی فضایی. سال 10. شماره 4. پیاپی 39. صص 1-23.
رکن الدین افتحاری، عبدالرضا. ایمانی طیبی، لیلا. فرهادی یونکی، مجید. 1399. عوامل موثر بر توسعه گردشگری تجربه محور در مناطق عشایری (مورد مطالعه: عشایر قشقایی). فصلنامه پژوهش­های روستایی. دوره 11. شماره 4.
زراعی، قاسم. حاضری، هاتف. علی نژاد سلیم. لیدا. 1397. تاثیر ظرفیت پذیرش اجتماعی گردشگری عشایری در توسعه پایدار (ایل قشقایی تیره هیبت لو). مطالعات توسعه اجتماعی ایران. سال 11. شماره اول.
ضیائی، محمود. فقیهی، ابوالحسن. طهمسابی، اصغر. نعمتی، ولی. 1400. طراحی الگوی مدیریت توسعه گردشگری عشایری با استفاده از رویکرد مدل­سازی ساختاری-تفسیری. پژوهش­های مدیریت عمومی، 14 (53). 5-27.
عباسی، رسول. نظری زاده دهکردی، نرگس. 1401. واکاوی موانع و تنگناهای توسعه بوم­گردی عشایری (مورد مطالعه: عشایر استان چهارمحال و بختیاری). روستا و توسعه. سال 25. شماره 97. 
میانی، ع. کرمی دهکردی، م. 1400. تعمیق کیفی معیشت پایدار در مناطق روستایی با استفاده از نرم افزار اطلس (مورد مطالعه: روستاهای شمالی ولسوالی اندر، ولایت غرب افغانستان). مجله برنامه­ریزی فضایی. 3(25). صص 119-145.
Coria, J., & Calfucura, E. (2012). Ecotourism and the development of indigenous communities: The good, the bad, and the ugly, Journal of Ecological Economics, 73: 47-55
Desbiolles, F. H., Trevorrow, G., & Sparrow, S. (2014). The Coorong Wilderness Lodge: A case study of planning failures in Indigenous tourism, Journal of Tourism Management, 44: 46-57.
Dogra, R. Gupta, A. (2012). Barriers to Community Participation in Tourism Development: Empirical Evidence from a Rural Destination, South Asian Journal of Tourism and Heritage, 5(1): 129-142.
Donell Holloway, Lelia Green and David Holloway, 2011, The Intratourist Gaze: Grey Nomads and Other Tourists, Tourist Studies, No 3, pp. 252-235
Korkeh Abadi, Z. Mostakhdemin, H. (2011). Investigating the Potential of Entrepreneurial Tourism in Iran's Nomadic Society, Journal of Work and Society, 120/121, 37-50.
Moon, H., & Han, H. (2019). Tourist experience quality and loyalty to an island destination: The moderating impact of destination image. Journal of Travel & Tourism Marketing, 36(1), 43-59.
Pakrah, M., PoorHashemi, S, A., & Parvin, M.R. (2020). Investigation and determination of the best strategy for sustainable development of nomadic areas of Iran based on the rights of local societies, EurAsian Journal of BioSciences, 14: 955-966
Pine, B.J. & Gilmore, J. H. (1998). Welcome to the experience economy. Journal of Harvard business review, 76, 97-105.
Roknedin Eftekhari, A. Pour Taheri, M. Aqa Mohammadi, M. (2011). The role of tourism sample areas in the development of nomadic areas (Case study: Alvand tourism sample area of Hamadan city), Journal of Tourism and Development, 1 (1), pp. 59-75. (In Persian).
Tillotson, M, D. (2013). Indigenous Capitalism through Tourism?: A Case Study of Economic Development in Native Southeast Alaska, A thesis Submitted in Partial fulfillment of the requirements for the degree of, Master of Marine Affairs, University of Washington
Verma, S., & Murdia, M. (2017). Highlighting Tribal Tourism Potentials of Southern Rajasthan, International Journal of Management & Social Sciences 6(1): 384-390.
Wu, H. C., Cheng, C. C., & Ai, C. H. (2018). A study of experiential quality, experiential value, trust, corporate reputation, experiential satisfaction and behavioral intentions for cruise tourists: The case of Hong Kong. Tourism Management, 66, 200-220.
Wu, H. C., Li, M. Y., & Li, T. (2018). A study of experiential quality, experiential value, experiential satisfaction, theme park image, and revisit intention. Journal of Hospitality & Tourism Research, 42(1), 26-73.
Zaybarast, I. Naz Kallychi, B., & Saeedi, N. (2015). Conducting a local music festival, promoting the popularity of nomad tourism: Ashir Turkman and Bakhtiari. International Conference on Sustainable Development, Solutions and Challenges Focusing on Agriculture, Natural Resources, Environment and Tourism, Tabriz, Permanent Secretariat of the International Conference on Sustainable Development, Solutions and Challenges. https://www.civilica.com/Paper-ICSDA01- ICSDA01_1420.html.
Zhuang, L., Taylor, T., Beirman, D., & Darcy, S. (2017). Socially sustainable ethnic tourism: a comparative study of two Hakka communities in China, Journal of Tourism Recreation Research, 42 (4): 467-483
Ziaee, M. Faghihi, A. H. Jome Pour, M. Shekari, F. (2017). A Framework for Livelihood Resilience of Nomadic Communities (A Case Study in Qashqai Tribe), Journals of Iranian Academy of Management science, 12 (47): 31-56. (In Persian).