تحلیل عوامل مؤثر بر زیست پذیری روستایی در قلمرو کوچ‌نشینان(مورد مطالعه: استان لرستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری و پژوهشگر جهاد دانشگاهی واحد لرستان، جهاد دانشگاهی، خرم آباد، ایران.

2 دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 دکتری گروه جغرافیای انسانی و آمایش، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

چکیده

مقدمه:  زیست پذیری روستایی به عنوان بستری برای توسعه جوامع روستایی است و می تواند زمینه حفظ و مهاجرت معکوس را برای  سکونتگاه های روستایی به دنبال داشته باشد. در راستای تحقق این موضوع می بایستی با نگاه جامع نگر به توسعه روستایی پرداخت و اگر اقدامی در این راستا صورت می گیرد، همه سویه های زندگی روستایی را شامل شود.
هدف پژوهش:  این پژوهش با هدف، استخراج عوامل اثرگذار  و میزان  تاثیر آنها بر  وضعیت زیست­پذیری روستایی در استان لرستان تدوین شده است.
روش­ شناسی تحقیق:  نوع تحقیق کاربردی، روش بکارگرفته تحلیلی- کمی، جامعه آماری روستاهای بالای 20خانوار در لرستان می باشد که بر اساس رو نمونه گیری فضایی 55 روستا به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. جهت تجزیه و تحلیل عوامل علی اثر گذار بر زیست پذیری روستاهای مورد مطالعه از تکنیک دیماتل فازی استفاده شده است.
قلمروجغرافیایی پژوهش: محدوده مکانی مورد مطالعه در این پژوهش روستاهای بالای 20خانوار در استان لرستان می باشند که بر اساس روش نمونه گیری فضایی 55 روستا به عنوان مکان های مورد مطالعه انتخاب  شدند.
یافته ­ها و بحث: یافته های این تحقیق شامل تحلیل اثرگذاری عوامل اقتصادی، کالبدی، اجتماعی، مدیریتی و...... بر سطح زیست پذیری سکونتگاه های روستایی استان لرستان می باشد که این عوامل با زیر معیارهایی سنجیده شدند و میزان اثرگذاری آنها به تفکیک آورده شده است.
نتایج: از اثرگذارترین عوامل بر  شرایط زیست پذیری در لرستان، عوامل کالبدی-زیرساختی و اقتصادی می باشد. که می بایستی در راستای برنامه های توسعه ای و اقدامات عملیاتی  این دو عامل را در الویت قرار دهند.

کلیدواژه‌ها


اسماعیل پور ، علی منظم،  شاهوردی ، حدیث ، رومیانی، احمد و  الیاس چهرازی(1397)، اولویت بندی نواحی روستایی براساس شاخص های زیست پذیری (مطالعه مورد: بخش زاغه، شهرستان خرم‌آباد)، مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، دوره 13، شماره 4 - شماره پیاپی 45، صص 988-971.
بازوند، سجاد و  محمدکریم رئیسی(1400)، ارزیابی اثرات حکمروایی خوب روستایی بر زیست پذیری روستاهای گردشگرپذیر مطالعه موردی روستای تمندان، نشریه کاوش های جغرافیایی مناطق بیابانی.
خراسانی، محمد امین و سعیدرضا اکبریان رونیزی(1399)، ارزیابی زیست پذیری در نواحی روستایی پیراشهری (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان شیراز)، برنامه ریزی منطقه ای، سال دهم ،  شماره 40، صص 146-133.
شیخ الاسلامی، علیرضا و کیانی، ساسان و حاتمیانی، وحید،1395،تحلیل زمینه های زیست پذیری روستاهای پیرامون شهری، شهر دورود، کنگره بین المللی عمران، معماری و شهرسازی معاصر جهان، اهر،https://civilica.com/doc/640351
عیسی لو علی اصغر،  بیات، مصطفی و  عبدالعلی  بهرامی (1393)، انگاره زیست پذیری رهیافتی نوین جهت ارتقای کیفیت زندگی در جوامع روستایی (مطالعه موردی: شهرستان قم، بخش کهک)، مسکن و محیط روستا،  دوره  33 , شماره  146 ، صص 120-107.
مرکز آمار ایران، نتایج عمومی سرشماری نفوس و مسکن، 1397