تحلیل سرمایه‌های معیشت در زمینه مدیریت مراتع (مطالعه موردی: مرتع قلنگان تحت بهره برداری گله داران شهرکرد)

خاکپور, هومان; ابراهیمی, عطالله; خدری غریب وند, حجت اله; ظفریان, ایمان

doi:10.22034/jsnap.2023.152205

تحلیل سرمایه‌های معیشت در زمینه مدیریت مراتع (مطالعه موردی: مرتع قلنگان تحت بهره برداری گله داران شهرکرد)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ اداره کل منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری

² دانشیار، گروه مهندسی طبیعت، دانشگاه شهرکرد

³ گروه مهندسی طبیعت، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد

⁴ فارغ التحصیل کارشناسی ارشد علوم و مهندسی جنگل دانشگاه شهرکرد

10.22034/jsnap.2023.152205

چکیده

مقدمه: چارچوب معیشت پایدار بر یک رویکرد مردم محور بر مبنای پنج مؤلفه کلیدی استوار است. این مؤلفه‌های کلیدی شامل دارایی‌های معیشت، ساختارها، فرایندها و نهادها، زمینه آسیب‌پذیری، راهبردهای معیشتی و خروجی نهایی می‌باشند. دارایی‌ها یا سرمایه‌های معیشتی شامل سرمایه‌های طبیعی، انسانی، اجتماعی، مالی و فیزیکی می‌باشند.

هدف پژوهش: با تأکید براینکه برای تحقق معیشت پایدار «هیچ دارایی منحصری به خودی خود کافی نیست»، این مطالعه در نظر دارد مؤلفه های پنج‌گانه یا پنتاگون های سرمایه های معیشت را در مرتع قلنگان از توابع شهرستان شهرکرد در استان چهارمحال و بختیاری را مورد بررسی قرار دهد.

روشناسی پژوهش: این مطالعه به روش توصیفی- تحلیلی، کتابخانه‌ای، بررسی اسنادی، مشاهدات، مصاحبه میدانی و تکمیل پرسشنامه توسط بهره‌برداران مرتعی صورت گرفت. در این مطالعه داده‌های پرسشنامه با استفاده از طیف لیکرت به دست آمدند. معیارهای هر سرمایه تجزیه و تحلیل شدند. در نهایت پنتاگون سرمایه های معیشت در زمینه مرتع قلنگان به دست آمد.

نتایج و بحث: نتایج نشان داد بین معیارهای مختلف هر سرمایه اختلاف معنی‌دار وجود دارد. کیفیت آب از سرمایه طبیعی، افراد مورد وثوق از سرمایه انسانی، روابط و انسجام اجتماعی از سرمایه اجتماعی، دامداری و تولیدات دامی از سرمایه مالی و جاده و حمل نقل از سرمایه فیزیکی از معیارهای مهم اثرگذار بر معیشت بهره‌برداران بودند.

نتیجه گیری: این پژوهش پیشنهاد می‌کند در مطالعات آینده دیدگاه‌های ذنیفعان مختلف مورد مقایسه و تحلیل قرار گیرد. علاوه براین، برای تعیین معیارهای مهم اثرگذار از روش‌شناسی‌های تصمیم‌گیری چند معیاره می توانند مورد بررسی قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها